वॉरेन बफे

यशस्वी गुंतवणूकदार म्हणून वॉरेन बफे हे नाव बहुतेक सर्वानाच माहीत असेल.
        
           १९३० साली ओमाहा, नेब्रास्का येथे जन्माला आलेले बफे हे जागतिक पातळीवर तिसरे श्रीमंत गृहस्थ आहेत (फेब्रुवारी २०१८ च्या आकडय़ांनुसार).

           शेअर बाजारातील असा एखादाच गुंतवणूकदार असेल ज्याला यांच्याबद्दल काहीच माहिती नाही.
             वयाच्या ११व्या वर्षांपासून त्यांनी शेअर बाजारात गुंतवणूक करायला सुरुवात केली. व्यवसायाचा अनुभव ते लहानपणीच घेऊ  लागले होते. स्वत:च्या आजोबांच्या किराणा मालाच्या दुकानात काम करणे, बबलगम – कोका कोला – साप्ताहिक पत्रिका दारोदारी जाऊन विकणे, रोजचा पेपर टाकणे अशी कामं त्यांनी केली. १९४४ साली जेव्हा ते १४ वर्षांचे होते तेव्हा त्यांनी स्वत:च्या बचतीतून ४० एकर शेतजमीन विकत घेतली होती, आणि आयकर विवरण पत्र भरले होते.
                 महाविद्यालयीन शिक्षण पुरे होईपर्यंत त्यांच्याकडे स्व-कमाईतून ९,८०० डॉलर इतकी बचत होती (आजचे साधारणपणे ६५ लाख रुपये). बर्कशायर हाथवे ही त्यांची नामांकित गुंतवणूक कंपनी त्यांनी थोडी थोडी करून १९६२-१९६७ या काळात विकत घेतली जिचा एक इक्विटी शेअर (क्लास ए) हा आज २९५,००० डॉलरचा (सुमारे रु १.९० कोटी) आहे. बफे यांनी ही कंपनी घेतल्यापासून, समभागधारकांना फक्त एकदाच लाभांश मिळाला आणि तोही १९६७ साली. बफे यांचं ध्येय एकच – समभागधारकांसाठी दीर्घकालीन गुंतवणूक परतावा! आणि तो दिलासुद्धा (१९६५ पासून वार्षिक पुस्तकी मूल्यात सरासरी १९ टक्के वाढ!)
           २००६ साली त्यांनी त्यांची पुष्कळशी इस्टेट दान केली. २००८ साली फोर्ब्स या कंपनीने त्यांना जगातील सर्वात श्रीमंत माणूस म्हणून घोषित केले.

     तर अशा प्रकारचा इतिहास असणाऱ्या बफे यांची खालील गुंतवणूक सूत्रे ही प्रत्येक गुंतवणूकदाराने नुसती वाचून न ठेवता ती मेंदूत कोरून घेतली पाहिजेत:

१. कधी पैसे घालवू नका. शेअर बाजारात रोज काही न काही होते. पण आपला गृहपाठ चांगला ठेवा आणि योग्य किंमत मोजा म्हणजे नुकसान टाळता येईल.

२. किंमत मोजताना शेअर बाजारातील रोजचे वरखाली होणारे भाव पाहू नका. गुंतवणुकीचे मूल्यमापन करा.

३. अशा गुंतवणुकीपासून लांब राहा जी समजत नाही. कमी जोखीम पत्करून परतावे कसे वाढवता येतील याकडे लक्ष असू द्या.

४. चांगल्या आणि योग्य लोकांबरोबर राहा, जे तुमच्यापेक्षा हुशार आहेत. संगतीचा फरक पडतो.

५. पुढे काय होणार हे ठरविण्यापेक्षा मागे झालेल्या गोष्टींचा आढावा घेणे सोपे आहे.

६. ठीकठाक कंपनी चांगल्या किमतीला घेण्यापेक्षा चांगली कंपनी ठीकठाक किमतीत घ्या.

७. मोठी स्वप्ने बघा आणि त्यांना प्रत्यक्षात कसे उतरवता येईल यावर नेहमीच लक्ष ठेवा.

८. अशी गुंतवणूक करा की, पुढे १० वर्षे जर शेअर बाजार बंद राहिला तरी चालेल.

९. गुंतवणूक करताना दीर्घकाळाचा विचार करा.

१०. गृहपाठ चांगला असेल तर गुंतवणूक सोपी आहे. अन्यथा लोक सोप्या गोष्टींना क्लिष्ट करतात.

११. प्रत्येक वेळी काही न काही केलंच पाहिजे असे नसते. कधी कधी नुसतेच बसून योग्य संधीची वाट पाहणे योग्य ठरते.

१२. तुम्हाला जे मिळाले त्यातून समाजाला परत द्या.

१३. स्वत:चे अंदाज बांधा, दुसऱ्याचे अंदाज हे तुमचे भविष्य सांगू शकत नाही.

१४. नाही म्हणायची सवय लावा. नेहमी हो म्हणणारे बहुतेक वेळा फसतात.

१५. अल्पकालीन गुंतवणुकीपेक्षा दीर्घकालीन गुंतवणूक करा. जो शेअर १० वर्षांसाठी घेणार नसाल, तो     १० मिनिटांसाठीही घेऊ नका.

बिल गेट्‍स

काही दिवसांपूर्वी बिल गेट्‍स एका शाळेत गेले होते.तेथे विद्यार्थ्यांसमोर 'आपल्या आयुष्यात येणार्‍या चांगल्या संधी' विषयी त्यांनी मार्गदर्शन केले. त्यांनी विद्यार्थ्यांना 11 नियम सांगितले आणि त्याचे महत्त्वदेखील पटवून दिले. विद्यार्थीदशेत असताना 11 नियमांचे आपण पालन केलेच पाहिजे.तरच आपण कुठलेही आव्हान पेलण्यास सक्षम होऊ शकतो. व्यक्तिच्या आयुष्यात येणार्‍या संधी कधी थांबत नाहीत. त्या एकामागून एक सुरूच असतात.

बिल गेट्‍स यांचे 11 नियम :-

नियम 1.
जीवन चांगले असेलच असे नाही. त्याचा चांगला वापर करायला शिका.

नियम 2.
जग हे तुमच्या सन्मानाची कधीच पर्वा करणार नाही. त्यासाठी आधी तुम्हाला काही तरी करून दाखवावे लागेल.

नियम 3.
शाळेतून शिक्षण पूर्ण करून बाहेर पडल्या पडल्या तुम्हाला कोणीच जास्त पगार देणार नाही किंवा तु्म्हाला कार व मोबाईल अशा सेवाही देणार नाही. यासाठी तुम्हाला आधी खूप मेहनत करावी लागेल व उच्च पदापर्यंत स्वत: उडी घ्यावी लागेल.

नियम 4.
तुमचे शिक्षक कडक आहेत, असा तुम्ही जर विचार करत असाल तर थोडे थांबा. तुम्हाला वरिष्ठ अधिकारी होण्यासाठी प्रतिक्षा करावी लागेल.

नियम 5
मोठा बर्गर तुमच्या पुढे काहीच नाही. परंतु त्यासाठी तुमचे वडिल बर्गर लिपिंगसाठी दुसर्‍या अर्थाचा शब्द वापरतात तर त्याला चांगली संधी म्हणावी लागेल.

नियम 6
तुम्ही मनमिळाऊ स्वभावाचे नसाल यात तुमच्या पालकांचा काही दोष नाही. तुम्ही स्वतःत बदल घडवून आणले पाहिजेत. त्यातूनदेखील नवीनच काही तरी शिकायला मिळेल.

नियम 7
तुमच्या जन्मानंतर तुमचे आई-वडिल तुमच्याकडे जास्त लक्ष देत नसतील. पण आता ते तुमच्याविषयी अधिक जागरूकता दाखवित असतील. तुम्हाला त्यांची परिक्षा घ्यावीशी वाटत असेल तर रात्रीच्या वेळी तुमच्या खोलीचा दरवाजा थोडा उघडा ठेवा.

नियम 8
तुम्ही तुमच्या जीवनात यश- अपयश पाहिले असेलच. पण झालेली चूक कोणीच मान्य करत नाही. काही शाळांमध्ये असे दिसून आले आहे की, 'नापास' हा शब्दच त्याच्या शब्दकोशातून पुसुन टाकला आहे. त्यामुळे जीवनात कधीही अपयशाचा जास्त विचार न करता यशाचीच कास धरली पाहिजे.

नियम 9
जीवनाला सेमिस्टरमध्ये वाटू नका. तसेच त्याला उन्हाळ्याची सुटी देखील मिळत नाही. त्यामुळे स्वत:ला शोधायचे असेल तर आधी आत्मविश्वास वाढविला पाहिजे.

नियम 10
टिव्हीवर जीवनाचे खरे दर्शन घडविले जात नाही. व्यक्तिला विविध टप्प्‍यातून काम करायला जावे लागते. त्याचवेळी जीवन काय आहे ते कळते.

नियम 11
आयुष्यातल्या संधी कधीच संपत नाहीत. एक गेली तर दुसरी लगेच आपल्या समोर उभी राहते

जगाचा पोशिंदा

भगत सिंह के नारे...

शहीद भगत सिंह का देश के महान शहीदों में सबसे प्रमुख हैं। भगत सिंह का जन्म 27 सितंबर, 1907 लायलपुर के बंगा में हुआ था। शहीद-ए-आजम के पूरे परिवार के खून में देशभक्ति दौड़ती थी और इसी वजह से भगत सिंह के अंदर भी देशभक्ति का जुनून सवार था। जब 23 मार्च 1931 को उन्हें लाहौर की जेल में उन्हें फांसी दी जा रही थी तो उस दौरान भगत सिंह ने नारा दिया 'इंकलाब जिंदाबाद' और इसके बाद वो मुस्कुराते रहे और देश के शहीद हो गए। आज हम आपको भगत सिंह के कुछ ऐसे ही नारे के बारे में बताने जा रहे हैं, जिन्हें पढ़कर आज भी आप में देशभक्ति का जज्बा जाग जाएगा। यह भी पढ़ें- भगत सिंह ने फांसी से एक दिन पहले देश के नाम लिखा था ये खत, जानिए क्या था इसमें भगत सिंह के नारे... इंकलाब जिंदाबाद साम्राज्यवाद का नाश हो। राख का हर एक कण मेरी गर्मी से गतिमान है मैं एक ऐसा पागल हूं जो जेल में भी आज़ाद है। ज़रूरी नहीं था की क्रांति में अभिशप्त संघर्ष शामिल हो, यह बम और पिस्तौल का पंथ नहीं था। बम और पिस्तौल क्रांति नहीं लाते, क्रान्ति की तलवार विचारों के धार बढ़ाने वाले पत्थर पर रगड़ी जाती है। क्रांति मानव जाति का एक अपरिहार्य अधिकार है। स्वतंत्रता सभी का एक कभी न ख़त्म होने वाला जन्म-सिद्ध अधिकार है। श्रम समाज का वास्तविक निर्वाहक है। व्यक्तियो को कुचल कर, वे विचारों को नहीं मार सकते। निष्ठुर आलोचना और स्वतंत्र विचार ये क्रांतिकारी सोच के दो अहम लक्षण हैं। मैं एक मानव हूं और जो कुछ भी मानवता को प्रभावित करता है उससे मुझे मतलब है। प्रेमी, पागल, और कवी एक ही चीज से बने होते हैं।

शहीद भगत सिंह का देश के महान शहीदों में सबसे प्रमुख हैं। भगत सिंह का जन्म 27 सितंबर, 1907 लायलपुर के बंगा में हुआ था। शहीद-ए-आजम के पूरे परिवार के खून में देशभक्ति दौड़ती थी और इसी वजह से भगत सिंह के अंदर भी देशभक्ति का जुनून सवार था।

जब 23 मार्च 1931 को उन्हें लाहौर की जेल में उन्हें फांसी दी जा रही थी तो उस दौरान भगत सिंह ने नारा दिया 'इंकलाब जिंदाबाद' और इसके बाद वो मुस्कुराते रहे और देश के शहीद हो गए। आज हम आपको भगत सिंह के कुछ ऐसे ही नारे के बारे में बताने जा रहे हैं, जिन्हें पढ़कर आज भी आप में देशभक्ति का जज्बा जाग जाएगा।

भगत सिंह के नारे...

◆ इंकलाब जिंदाबाद

◆ साम्राज्यवाद का नाश हो।

◆ राख का हर एक कण मेरी गर्मी से गतिमान है मैं एक ऐसा पागल हूं जो जेल में भी आज़ाद है।

◆ ज़रूरी नहीं था की क्रांति में अभिशप्त संघर्ष शामिल हो, यह बम और पिस्तौल का पंथ नहीं था।

◆ बम और पिस्तौल क्रांति नहीं लाते, क्रान्ति की तलवार विचारों के धार बढ़ाने वाले पत्थर पर रगड़ी जाती है।

◆ क्रांति मानव जाति का एक अपरिहार्य अधिकार है। स्वतंत्रता सभी का एक कभी न ख़त्म होने वाला जन्म-सिद्ध अधिकार है। श्रम समाज का वास्तविक निर्वाहक है।

◆ व्यक्तियो को कुचल कर, वे विचारों को नहीं मार सकते।

◆ निष्ठुर आलोचना और स्वतंत्र विचार ये क्रांतिकारी सोच के दो अहम लक्षण हैं।

◆ मैं एक मानव हूं और जो कुछ भी मानवता को प्रभावित करता है उससे मुझे मतलब है।

◆ प्रेमी, पागल, और कवी एक ही चीज से बने होते हैं।

सन ४७ को याद करते हुए

सन ४७ को याद करते हुए 
केदारनाथ सिंह 

तुम्हें नूर मियाँ की याद है केदारनाथ सिंह
गेहुँए नूर मियाँ
ठिगने नूर मियाँ
रामगढ़ बाजार से सुरमा बेच कर
सबसे आखिर मे लौटने वाले नूर मियाँ
क्या तुम्हें कुछ भी याद है केदारनाथ सिंह
तुम्हें याद है मदरसा
इमली का पेड़
इमामबाड़ा

तुम्हें याद है शुरू से अखिर तक
उन्नीस का पहाड़ा
क्या तुम अपनी भूली हुई स्लेट पर
जोड़ घटा कर
यह निकाल सकते हो
कि एक दिन अचानक तुम्हारी बस्ती को छोड़कर
क्यों चले गए थे नूर मियाँ
क्या तुम्हें पता है
इस समय वे कहाँ हैं
ढाका
या मुल्तान में
क्या तुम बता सकते हो
हर साल कितने पत्ते गिरते हैं पाकिस्तान में

तुम चुप क्यों हो केदारनाथ सिंह
क्या तुम्हारा गणित कमजोर है

शायरी

जंगल-जंगल ढूंढ रहा है,
मृग अपनी कस्तूरी को ।
कितना मुश्किल है तय करना,
खुद से खुद की दूरी को

Zen Story

Zen Story: The One-Eyed Argument

Provided he makes and wins an argument about Buddhism with those who live there, any wandering monk can remain in a Zen temple. If he is defeated, he has to move on. In a temple in the northern part of Japan two brother monks were dwelling together. The elder one was learned, but the younger one was stupid and had but one eye. A wandering monk came and asked for lodging, properly challenging them to a debate about the sublime teaching. The elder brother, tired that day from much studying, told the younger one to take his place. “Go and request the dialogue in silence,” he cautioned.

So the young monk and the stranger went to the shrine and sat down. Shortly afterwards the traveler rose and went in to the elder brother and said: “Your young brother is a wonderful fellow. He defeated me.”
“Relate the dialogue to me,” said the elder one.
“Well,” explained the traveler, “first I held up one finger, representing Buddha, the enlightened one. So he held up two fingers, signifying Buddha and his teaching. I held up three fingers, representing Buddha, his teaching, and his followers, living the harmonious life. Then he shook his clenched fist in my face, indicating that all three come from one realization. Thus he won and so I have no right to remain here.” With this, the traveler left.

“Where is that fellow?” asked the younger one, running in to his elder brother.
“I understand you won the debate.”
“Won nothing. I’m going to beat him up.”
“Tell me the subject of the debate,” asked the elder one.
“Why, the minute he saw me he held up one finger, insulting me by insinuating that I have only one eye. Since he was a stranger I thought I would be polite to him, so I held up two fingers, congratulating him that he has two eyes. Then the impolite wretch held up three fingers, suggesting that between us we only have three eyes. So I got mad and got ready to punch him, but he ran out and that ended it!”

नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं: भाग 8 : ऑलिव्हिया लम

                        मलेशियातल्या एका खेडय़ात जन्मलेली आणि जन्मल्याबरोबर लागलीच. दत्तक दिली गेलेली एक सामान्य मुलगी, गरिबीत, झोपडपट्टीतच मोठी होते. पण प्रतिकूल परिस्थिती तिला स्वप्नं पाहण्यापासून, ती सत्यात उतरवण्यापासून रोखू शकत नाही. एकेकाळी शुद्ध पाणी पिणं नशिबात नसलेली ही मुलगी पुढे पाणी शुद्धीकरण करणाऱ्या कंपनीची स्थापना करते. तब्बल १६ देशांमध्ये कंपनीचा झेंडा रोवते व हजारोंना रोजीरोटी देणारी आधारस्तंभ बनते. ‘अर्नेस्ट अॅण्ड यंग वर्ल्ड आन्त्रप्रेन्युअर अवार्ड’ हा प्रतिष्ठित पुरस्कार मिळवलेल्या सिंगापूरच्या ऑलिव्हिया लम हिच्याविषयी..

                      

नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं : भाग 1:वॉल्ट डिस्ने

                   एका अशिक्षित म्हातारीने कुठूनशी उचलून आणलेली एक मुलगी पाहता-पाहता एका बहुराष्ट्रीय कंपनीची स्थापना करते काय आणि जगप्रसिद्ध श्रीमंत महिलांच्या यादीत झळकते काय! सारेच अद्भुत आणि रोमांचक!

                        मलेशियाच्या ऑलिव्हिया लमचा जीवनप्रवास आरंभी करुण वाटला तरी नियतीचे फासे आपल्या बाजूने पलटवण्याची दुर्दम्य आकांक्षा तिला गगनभरारीचे सामर्थ्य देते. ऑलिव्हिया लम ही सिंगापूरस्थित ‘हाय फ्लक्स’ या जलशुद्धीकरण आणि त्यासंबंधीच्या क्षेत्रात अग्रेसर असलेल्या बहुराष्ट्रीय कंपनीची संस्थापक आणि सीईओ आहे. ‘तुम्ही जेव्हा भूक आणि गरिबीच्या वास्तवावर मात करून पुढे आलेले असता तेव्हा जगातले कुठलेही आव्हान तुमच्यासाठी अवघड नसते.’ असे भावपूर्ण उद्गार तिने ‘अर्नेस्ट अॅण्ड यंग वर्ल्ड आन्त्रप्रेन्युअर अॅवार्ड’ हा पुरस्कार स्वीकारताना काढले आहेत. जे अज्ञात आहेत्या विषयीचे आकर्षण तिला नवीन धाडस करण्यास उद्युक्त करते असे ती म्हणते.

                     

नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं : भाग 6 : मायकल जॉर्डन 

              एका खेडय़ात जन्मलेली आणि जन्मल्याबरोबर लागलीच दत्तक दिल्या गेलेल्या ऑलिव्हियाचे बालपण  बेकायदेशीररीत्या  बांधलेल्या, अस्थायी, वीज आणि पाण्याची सोय नसलेल्या झोपडपट्टीतील घरात गेले. कम्पूर जिल्ह्य़ातील पेराक गावात एका हॉस्पिटलमध्ये या मुलीला अनाथ म्हणून सोडून दिले गेले. एका अशिक्षित म्हातारीने तिला आपल्या घरी आणले. तिला दत्तक घेतले आणि तिचा सांभाळ केला. या आजीला जुगाराचे व्यसन होते. दुर्दैवाने ती जुगारात आपले घर व इतर सर्व संपत्ती गमावून बसली आणि मग तिला आपल्या कुटुंबीयांसोबत एका निकृष्ट वसाहतीत येऊन राहावे लागले. घराचे छत गळके होते आणि त्यातून जे काही पाणी टपकत असे तेवढेच पाणी त्या घरात आपोआप येई! घरात अठरा विश्वे दारिद्रय़.

                         पोटाची खळगी भरण्यासाठी प्राथमिक शिक्षण पूर्ण होण्याआधीच बांबूपासून होणाऱ्या फर्निचरनिर्मिती कारखान्यात इतर मुलांप्रमाणे बालमजूर म्हणून तीही जुंपली गेली. पहाटे चार ते सकाळी आठ वाजेपर्यंत हे काम चाले. पण तिचे मन मात्र शाळेत जाऊन पुढे शिकावे या इच्छेमागे धावत असायचे. शाळेची फी भरण्याएवढे पैसे ती कमवत नव्हती, कारण बालमजुरांना अगदीच नाममात्र मोबदला दिला जाई. शाळेतील शिक्षकांना ऑलिव्हियाने विनंती केली की शाळेतल्या मुलांना पपईच्या फोडी विकेन आणि त्यातून आलेल्या पैशातून ती फी भरेन. सुदैवाने म्हणा वा तिच्या इच्छाशक्तीमुळे म्हणा तिला ही परवानगी देण्यात आली. परवानगी मिळताच शाळेच्या आवारातच तिने एक टेबल टाकून आपला पहिलावहिला व्यवसाय सुरू केला. तो इतका नफ्याचा ठरला की यात तिची शाळेची फी, पुस्तकांचा खर्च आणि बसचे तिकीट असे सर्व काही भागत होते आणि वर उरलेले काही पैसे ती आपल्या कुटुंबीयांसाठी देत होती.

                                          या दरम्यान आजी खूप आजारी पडली आणि त्यातच तिचे देहावसान झाले. एकटय़ा पडलेल्या ऑलिव्हियाला मग त्या घरात राहावे ना! तिच्या आयुष्यात सर्वाधिक प्रभाव तिच्या आजीचा होता. आजीचेही तिच्यावर फार प्रेम होते. ती म्हणते, आजीनंतर माझ्या आयुष्यात शिक्षकच माझ्यासाठी जवळचे होते. मी माझ्या शिक्षकांना एकदा विचारले की काही लोक श्रीमंत तर काही लोक गरीबच का असतात? तेव्हा ते म्हणाले, ‘‘जे शिक्षण घेतात ते पुढे जातात आणि संपन्न आयुष्य जगतात. शिक्षण हेच सर्वात महत्त्वाचे आहे.’’ शिक्षकांचे हे शब्द तिच्या मनावर कायमचे कोरले गेले.

                                         अभ्यासात अतिशय हुशार असणाऱ्या या मुलीला तिच्या शिक्षकांनी सुचवले की पुढील शिक्षणासाठी तिने सिंगापूरला जावे. ते मनावर घेऊन ऑलिव्हियाने १० डॉलर इतकी पुंजी वयाच्या पंधराव्या वर्षी जमा केली व सिंगापूरला पाऊल ठेवले. पुढील शिक्षणासाठी तिच्या शिक्षकांनीही तिला थोडीफार मदत केली आणि नंतर छोटीमोठी कामे करून १९८६ साली ‘नॅशनल युनिव्हर्सिटी ऑफ सिंगापूर’मधून पदवीपर्यंतचे शिक्षण ऑलिव्हियाने पूर्ण केले. रसायनशास्त्रातील ऑनर्सची पदवी तिने मिळवली. ‘ग्लॅको फार्मास्युटिकल्स’ या कंपनीत तिला केमिस्टची नोकरी मिळाली. कंपनीच्या ‘वेस्ट वॉटर ट्रीटमेंट’ या विभागात तिचे काम असायचे. तीन वर्षे सलग या क्षेत्रात काम केल्याने तिला थोडा अनुभव आला होता. स्वत:च्या बालपणात साधे पिण्याचे शुद्ध पाणीही नशिबात नसणाऱ्या ऑलिव्हियाला जगाला शुद्ध।पिण्याचे पाणी उपलब्ध करून।देण्याच्या विचाराने पछाडले. तिने नोकरीचा राजीनामा दिला आणि १९८९ साली ‘हायड्रोकेम’ ही स्वत:ची जलशुद्धीकरण कंपनी सुरू केली.

                                     सुरुवातीला २०,००० डॉलर एवढे भांडवल उभे करताना आपल्याजवळची कार विकून आणि जवळ असेल नसेल तेवढी पुंजी वापरली. सुरुवातीला एक तंत्रज्ञ आणि एक कर्मचारी इतकेच मनुष्यबळ तिच्याकडे होते. आपली उत्पादने विकण्यासाठी ती मोटारसायकलवरून संपूर्ण मलेशियात फिरत असे. २००१ साली सिंगापूरच्या शेअर बाजारात (SESDAC) हायड्रोकेम म्हणजेच आताच्या ‘हायफ्लेक्स’ ही पहिली पंजीकृत जलशुद्धीकरण कंपनी होती. २००३ पर्यंत

ही कंपनी सर्वश्रेष्ठ मानांकित गणली गेली. सिंगापूरचा समुद्राचे खारे पाणी गोड करणारा डी-सलाईनेशन हा पहिला प्रकल्प या कंपनीने बनवला. त्याचप्रमाणे इतर अनेक महत्त्वाचे प्रकल्प या कंपनीने हाती घेतले. इंटरनॅशनल मॅनेजमेंट अॅक्शन अवार्ड (२००३), ग्लोबल फीमेल इन्व्हेन्ट अॅन्ड इनोव्हेटिव्ह अॅवार्ड (२००४) सारखे असंख्य पुरस्कार तिला मिळाले आहेत. अनेक कंपन्यांच्या महामंडळांवर तसेच सल्लागार समितीवर ऑलिव्हिया काम करते.

                                        तिच्या या कार्याची दखल घेऊन तिला २००२ ते २००४ या काळात संसदेचे सदस्यत्व प्रदान करण्यात आले. २००४ साली सिंगापूर बिझनेस अवार्डने सन्मानित करण्यात आलेली ही आतापर्यंतची पहिली स्त्री होती. २०१० साली ‘पब्लिक सर्व्हिस मेडल’नेही तिला सन्मानित करण्यात आले. २०११ सालचा ‘अर्नेस्ट अॅण्ड यंग वर्ल्ड

आन्त्रप्रेन्युअर अॅवार्ड’ मिळवणारी ही आतापर्यंतची पहिली महिला पुरस्कार

विजेती आहे. २०१२ पर्यंत ‘हायफ्लक्स’चा विस्तार चीन, मध्यपूर्व, उत्तर आफ्रिका व भारतात झाला. २०१२ पर्यंत कंपनीचा महसूल ६८० दशलक्ष सिंगापूर डॉलरइतका पोहोचला. जगभरात ४०० हून अधिक ठिकाणी आता ‘हायफ्लक्स’ची जलशुद्धीकरण उपकरणे वापरली जातात. आज या कंपनीत २३०० हून अधिक लोक काम करतात.

                                           २००५ सालापर्यंत तिची निव्वळ संपत्ती २४० दशलक्ष सिंगापूर डॉलर एवढी होती. ‘फोब्र्ज’च्या ‘साउथ ईस्ट आशिया रिच लिस्ट’मध्ये असलेली ती एकमेव महिला आहे. आपल्या खाजगी आयुष्याबद्दल फार बोलणे तिला आवडत नाही, किंबहुना ते ती टाळते. ‘खूप मोठे यश मिळवण्याच्या उद्देशाने खूप मोठे नियोजन सुरुवातीला करू नका. हळू-हळू एक एक पाऊल सातत्याने पुढे टाकत मार्गक्रमण करत राहा आणि उत्तुंग यश मिळवा’ असे ती नवीन उद्योजकांना सांगते. महिला उद्योजकांविषयी बोलताना ती म्हणते, ‘आजही आशियामध्ये महिला उद्योजकतेचे प्रमाण कमी आहे. इथल्या महिलांची मानसिकता बदलण्याची गरज आहे. आपण पुरुषांच्या खांद्याला खांदा लावून काम करू शकतो हे आपल्याला वारंवार सिद्ध करून दाखवावे लागेल.’

                                         स्वत: अनाथ म्हणून वाढलेली ऑलिव्हिया आज हजारो कुटुंबांना नोकऱ्या देते आहे, त्यांना भक्कम आधार देते आहे.

जलशुद्धीकरणाच्या क्षेत्रात व दूषित पाण्यावर प्रक्रिया करणाऱ्या मोजक्या कंपन्यांमध्ये 'हायफ्लक्स’ एक आहे. आजघडीला त्याच्या चीनसह १६ देशांमध्ये शाखा आहेत. ऑलिव्हियाचा जीवनपट केवळ महिलांनाच नव्हे, तर सर्वासाठीच प्रेरणादायी आहे.

Happy women's day

ती मला म्हणते की एकदा मी होऊन बघ 
तुला कळेल दुसऱ्यासाठी जगण्यातली गंमत काय 
एकाच जन्मी या बाई असण्याची किंमत काय

सगळ्यांना चांगली डिश देऊन मी कोथिंबीर चिरलेलीच घेते 
जेवणानंतर घासायची एक डिश कमी करते
तुमचे पाहुणे येणार म्हणून ऑफिसला सुट्टी टाकते
ऑफिसची कामे तरीही सांभाळते तारेवरची कसरत करते
सगळे झोपल्यानंतर कळते आता थोडे दुखताय पाय 
तुला कळेल दुसऱ्यासाठी जगण्यातली गंमत काय 
एकाच जन्मी या बाई असण्याची किंमत काय 

घरची सीमा असूनही मी सीमेवरती लढते 
अंगणात रमणारी मी नंतर अवकाशाला भिडते 
मी एव्हरेस्ट सर करतेमी लेक्टर कित्येक देते 
मी थिरकते मी बावरते मी गाते मी नाचते 
मीड जन्म देणारी, मीच जन्माला पुरणारी आणि मीच ती उरणारी
मी सृष्टी व्यापणारी, मी असल्याने तु आहेस तरी जगताना तुझे नियम आहेत
मी जे करायचे नाही त्याची यादी तु केलीस 
आई बहीण बायको मैत्रीण डोळ्यासमोर का नाही आणलीस
वेगळे काहीच नसते फक्त दिसतो वेगळे 
तरीही आमच्याबाबत तुमचे विचार मात्र वेगळे
निसर्गाने ठेवलाय फक्त तेवढाच फरक राहु द्या 
बाकी सगळ्या बाबतीत खांद्याला खांदा हारु द्या 

सोबत असता सोबत माझ्या तुम्ही सोबती होऊन 
इकडून थोडा विचार कर मग कळेल गंमत काय 
कळेल तुलाही कळेल त्यालाही बाई होण्याची किंमत काय 

त्रिपुरात ज्यांचा पुतळा पाडला ते लेनिन कोण होते ?

त्रिपुरात ज्यांचा पुतळा पाडला ते लेनिन कोण होते ?

       

     

        व्लादिमिर इलिच लेनिन (इस.१८७०-१९२४) हे रशियाचे क्रांतीकारी नेते व विचारवंत होते. यांचे मूळ नाव व्लादिमिर इलिच उल्यानोव्ह असे होते. सोवियत संघाच्या पहिल्या सरकारचे अध्यक्ष असलेले लेनिन सोवियत सोशालिसट बोल्शेविक पार्टीचे (नंतरच्या सेव्हियेत कम्युनिस्ट पार्टीचे ) नेते होते.

                 रशियन राज्यक्रांतीनंतर इ.स १९१७ रोजी त्यांनी सत्ता हस्तगत केली. कम्युनिस्ट विचारसरणीत त्यांचे स्थान महत्त्वाचे आहे. त्यांचा मृतदेह रशियाच्या लाल चौकात जतन केला आहे. लेनिन हा कुशाग्र बुद्धिमत्तेचा साम्यवादी विचारवंत होते. त्यांचे कार्य जगाच्या इतिहासात खरोखरच अतुलनिय व नेत्रदिपक आहे.

         वोल्गा नदी किनाऱ्यावरील सिम्बिर्स्क (नंतरचे उल्यानोवस्क) या गावी लेनिनचा जन्म एप्रिल २२ १८७० ला झाला. त्यांचे वडील इल्या निकोलायेविच उल्यानोव्ह हे आधी शाळेत शिक्षक म्हणून काम करीत होते नंतर ते शाळा तपासनीस झाले, तर आई मारिया अलेक्सांद्रोव्हना या एका सुविद्य घराण्यातील होत्या. लेनिन सहा भावंडातील तिसरे अपत्य होते. उल्यानोव्ह कुटुंब सुसंस्कृत, सुखी कुटुंब म्हणून परिचित होते. इल्या निकोलायेविच यांना खूप मान होता, तत्कालीन उमराव वर्गात त्यांची गणना होत होती. लेनिनच्या बालपणीचा काळ आरमात व उदार वातावरणात गेला. इतर भावंडांप्रमाणेच लेनिनही हुशार विद्यार्थी म्हणून प्रख्यात होते. शिक्षणातील शेवटच्या परिक्षेत प्रथम क्रमांकाने उत्तीर्ण होत त्यांनी सुवर्णपदक पटकाविली होते. १८८६ साली वडिलांच्या निधनानंतर मात्र त्यांचे दिवस पालटले. १८८७ मध्ये त्सार (मराठी झार) तिसरा अलेक्सांद्र याच्या हत्येच्या कटात सहभागी असल्याच्या कारणावरून लेनिन यांचा मोठा भाऊ अलेक्सांद्र याला फाशीची शिक्षा झाली आणि मोठी बहीण ऍना हिला तुरूंगवासाची शिक्षा झाली. या घटनेचा मोठा आघात लेनिनवर झाला.

                  

      शालेय शिक्षणानंतर लेनिन कायदा व अर्थशास्त्र शिकण्यासाठी कझान विद्यापीठात दाखल झाले. पण तेथील मुलांनी लेनिनच्या भावाच्या फाशी विरोधात केलेल्या निदर्शनाच्या आरोपामुळे लेनिनसह ४५ विद्यार्थ्यांनाविद्यापीठातून काढून टाकण्यात आले. क्रांतिकारकाचा भाऊ म्हणून लेनिनकडे पाहण्यात येऊ लागले. त्यामुळे इतर विद्यापीठातही लेनिन यांना प्रवेश नाकारण्यात आला. वयाच्या १८ व्या वर्षी लेनिन आपल्या आई आणि भावंडांसह समारा येथे राहिले.

               समारा येथील वास्तव्यात लेनिन यांना पुस्तके मिळवून वाचून काढण्याचा नाद लागला. याच काळात कार्ल मार्क्स यांचे दास कपिताल वाचण्यात आल्याने समाजवादच रशियाच्या समस्यांवर तोडगा असल्याचे त्यांचे मत झाले. कायदा, तत्वज्ञान, इतिहास, अर्थशास्त्र, सामाजिक व राजकीय समस्या, मार्क्सवाद अशा विविध विषयांवर चौफेर वाचन आणि प्रभावी भाषणशैली यामुळे लेनिन समाजवादी गटाचे प्रमुख कार्यकर्ता बनले. तर दुसरीकडे लेनिन यांच्या आईच्या प्रयत्नांमुळे सेंट पीटर्सबर्ग विद्यापीठातून परीक्षा देण्याची मुभा लेनिन यांना देण्यात आली. चार वर्षांचा अभ्यासक्रम एका वर्षात पूर्ण करीत लेनिन ही परीक्षा पहिल्या क्रमांकाने उत्तीर्ण झाले.

                   भांडवलशाही पद्धत उलथून पाडणे हे लेनिन यांचे ध्येयच बनले. त्यांनी समाजवादाचा प्रसार करण्यास सुरूवात केली. आपल्या समर्थनासाठी समविचारी लोकांच्या शोधात लेनिन काही महिने युरोपमध्ये इतरत्र राहिले. १८९३ पासुन त्यांनी लेख लिखाणास आरंभ केला. हळूहळू त्यांचे लेख जहाल होवू लागले. १८९५ मध्ये लेनिन रशियात परतल्यावर एक वृत्तपत्र काढण्याचे व त्याचे गुप्तपणे वाटप करण्याचे त्यांनी ठरविले. जेमतेम पहिला अंक निघाला आणि गुप्तहेरांनी लेनिन यांना अटक केली. लेनिनवर राजद्रोहाचे आरोप ठेवण्यात आल्याने त्यांना १८९७ साली सायबेरियात तीन वर्षांच्या शिक्षेसाठी पाठविण्यात आले. त्याकाळी सायबेरियाची शिक्षा जुलमाची नव्हती. लेनिन यांनी या काळात भरपूर वाचन, लेखन, अन्य कैद्यांशी चर्चा करण्यात घालविला. १८९८ साली लेनिन यांची जुनी सहकारी नादेझ्दा कृपस्काया (Nadezhda Krupskaya) हिलाही सायबेरियात शिक्षेसाठी पाठविण्यात आले. लेनिन यांनी नादेझ्दाशी तेथेच विवाह केला. सायबेरियात असतांनाच लेनिन यांनी रशियातील भांडवलशाहीचा विकास नावाचा ग्रंथ लिहिला.

   

            शिक्षा संपल्यानंतर लेनिन यांनी रशिया बाहेर राहण्याचे ठरविले. रशियाच्या बाहेर राहून एखादे वृत्तपत्र काढून त्याचे वाटप गुप्तपणे व प्राभावीपणे व्हावे असे लेनिन यांना वाटत होते. त्याप्रमाणे डिसेंबर १९०० मध्ये सुप्रसिद्ध इस्क्रा (रशियन ठिणगी) नावाचे नियतकालिक लेनिन यांनी सुरू केले. यामुळे समाजवादी गटात लेनिनचे महत्त्व वाढतच गेले. मार्क्सवादाला जोड देत आणि त्यात सुधारणा करत लेनिन यांनी लेनिनवाद वर पुस्तक लिहिले.

१९०३ साली रशियन सोशल डेमोक्रटीक पक्षाचे दुसरे अधिवेशन लंडन येथे आयोजित करण्यात आले होते. त्यात लेनिन आणि त्यांच्या समर्थकांचे पक्षातील ज्येष्ठ नेते प्लेखानोव्ह, मार्तोव्ह यांच्याशी तीव्र मतभेद झाले. त्यामुळे पक्षात फुट पडली. लेनिन यांना पाठिंबा देणार्या बहुमतवाले बोल्शेविक तर उरलेले अल्पमतवाले मेन्शेविक म्हणून ओळखले जाऊ लागले. तेव्हा आपला पक्ष कडक शिस्तीने चालवावा असे आदेश लेनिन यांनी आपल्या पाठिराख्यांना दिले.

                  १९०५ साली लेनिन रशियात परतले. त्याच वर्षी त्सारने ऑक्टोबर घोषणा करून जनतेच्या काही मागण्यांना मान्यता दिली. लेनिन सारख्या नेत्यांना रशियात राहणे कठीण जात असल्याने त्यांनी १९०६ साली रशिया पुन्हा सोडले. १९०६ ते एप्रिल १९१७ या काळात लेनिन रशिया बाहेरच राहिले. १९१७ साली समाजवाद्यांनी २४-२५ ऑक्टोबरला क्रांती घडवून आणली, त्या क्रांतीचे मुख्य नेते लेनिन होते. इतिहासात या क्रांतीस ऑक्टोबर क्रांती म्हणून ओळखले जाते.

                  

         मार्क्सने शास्त्रशुद्ध समाजवाद मांडला, लेनिनने त्यास मूर्त स्वरूप दिले. क्रांती घडवून आणली, त्सारला संपविले. नवी समाजवादी सत्ता प्रस्थापित केली. नव्या सरकारचे कामकाज कसे असावे याची रूपरेषा आखली.

लेनिन यांना पहिल्यांदा मार्च १९२२ मध्ये पक्षाघाताचा झटका आला. यातून सावरत असतांनाच त्यांना डिसेंबर मध्ये दुसरा झटका आला. यामुळे लेनिनचे डाव्या बाजुचे शरीर निकामी झाले. सावरण्याचा प्रयत्न सुरू असतांनाच लेनिन यांना पक्षाघाताचा तिसरा झटका आला आणि त्यातच जानेवारी २१ १९२४ या दिवशी लेनिन यांचे निधन झाले.

विचारवंतांचे,क्रांतीकारकांचे पुतळे फोडता येतात विचार नाही..

नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं: भाग 7: अल्बर्ट आइनस्टाइन

           अल्बर्ट आइनस्टाइन यांचा जन्म शुक्रवार १४ मार्च १८७९ या दिवशी दक्षिण जर्मनीतील उल्म या संपन्न गावात झाला.हर्मान आणि त्यांची पत्नी पौलिन यांचा हा पहिला मुलगा . इतर मुलांच्या मानाने बोलायला उशीरा लागल्याने त्याच्या आईला तो मतीमंद असावा अशी भीती वाटत असे.इतर मुलांबरोबर खेळ खेळल्यावर मी दमतो अशी तो तक्रार त्याच्या आई जवळ करीत असे.तो खूप शांत आणि एकांत प्रिय होता. लहानपणी तो शांत असला तरी सहनशील नव्हता .

           ५ वर्षाचा असताना त्याने रागाच्या भरात त्याच्या शिक्षिकेला खुर्ची फेकून मारली होती .या घटनेचा त्याच्या मनावर खोल परीणाम झाला आणि निश्चय पूर्वक तो विवेकी बनला.

अल्बर्ट यांची आई बुद्धिमान होती.वडील अभियंते होते.अल्बर्ट यांच्या वडिलांचा एक कारखाना होता.

          अल्बर्टच्या वडिलांनी लहानपणी त्याला एक होकायंत्र दिले होते. होका यंत्राची सुई नेहमी उत्तर दक्षिण दिशाच दाखवते हे लक्षात आल्यावर त्याला खूप कुतूहल वाटले . त्यावेळी तो जेमतेम ६ वर्षाचा होता.  गणित आणि विज्ञान याचे आकर्षण वाढले आणि अंधार कसा पडतो ? सूर्याचे किरण कशाचे बनलेले आहेत ? या सारख्या प्रश्नांची उत्तरे तो शोधण्याचा प्रयत्न करू लागला.या संबंधी प्रश्न विचारून तो त्याच्या वडील आणि काकांना भंडावून सोडत असे.

        अल्बर्ट अभ्यासात तो खूप हुशार होता.वयाच्या १० व्या वर्षात अल्बर्ट स्वतःच गणित शिकू लागला.शाळेचा ठरलेला गृहपाठ झाला कि अल्बर्ट गणितातील कोडी सोडवत बसत असे.

जर्मन कायद्या प्रमाणे अल्बर्ट ला घरच्या घरी धर्म शास्त्राचे शिक्षण मिळाले.आइनस्टाइन कुटुंब ज्यू धर्माचे होते.घरी धार्मिक आचार विचार काटेकोरपणे पाळले जात .परंतु ज्या परमेश्वरावर विश्वास ठेव असे त्याचे शिक्षक नेहमी सांगत त्या परमेश्वरावरील त्याचा विश्वास वयाच्या १२ व्या वर्षीच पूर्ण पणे उडाला .

            या दरम्यान अल्बर्ट च्या आई वडिलांनी कारखान्यात खोट आल्याने म्युनिच मधील आपला व्यवसाय गुंडाळला आणि ते इटलीला गेले.अल्बर्ट शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी जर्मनीतच राहिला.परंतु वयाच्या १७ व्या वर्षी लष्करात भरती व्हावे लागेल म्हणून त्याने जर्मनी सोडली आणि तो आपल्या आई वडिलांकडे इटलीला गेला.

            अल्बर्टला युद्ध , रक्तपात ,हिंसा हे अत्यंत पाप आहे असे वाटे. त्याच्या मनात दुस-याला मारणा-या लोकांबद्दल घृणा उत्पन्न झाली. अल्बर्ट पदवीधर झाल्यावर नोकरी शोधत होता.जवळ जवळ वर्षभर त्याला नोकरी मिळाली नाही.शेवटी एका शाळेत त्यास शिक्षकाची हंगामी नोकरी मिळाली.त्याला ती नोकरी प्रथम आवडली नव्हती पण नंतर त्याला शिक्षकी पेशा आवडू लागला.अध्यापन करताना त्याने आपले संशोधनाचे कार्य सुरु ठेवले.अल्बर्ट च्या विज्ञान विषयाच्या कल्पना भन्नाट असायच्या .

            याच अल्बर्ट आइनस्टाइन याने नंतरच्या काळात जे सिद्धांत मांडले त्या सिद्धांताने संपूर्ण जगाचे लक्ष त्याने वेधून घेतले .

E = mc²

उर्जा =वस्तुमान गुणिले प्रकाशाच्या वेगाचा वर्ग हे अल्बर्ट आइनस्टाइन यांचे जग प्रसिद्ध सूत्र .

        यात कोणतीही गोष्ट प्रकाशाच्या वेगा पेक्षा ज्यास्त वेगाने जात नाही…. हे या सूत्राने स्पष्ट पणे दाखवून दिले .अल्बर्ट आइनस्टाइन यांनी न्युटनचा निरपेक्ष काळाचा सिद्धांत मोडीत काढलाच पण प्रत्तेक व्यक्तीगणित काळ व्यय वेगळा असतो आणि ती व्यक्ती किती जलद अथवा मंद गतीने हालचाल करीत आहे यावर काळव्यय किती होणार ते अवलंबून असते.उदाहरणार्थ –जवळ जवळ प्रकाशाच्या वेगाने प्रवास करणा-या यानात बसून काही अंतराळवीर अवकाशात गेले तर त्या अंतराळवीरांच्या दृष्टीने ,त्यांचा काळव्यय पृथ्वीवर मागे राहिलेल्या माणसांपेक्षा कमी गतीने होईल .अर्थात नेहमीच्या गतीने जाणा-या माणसांसाठी न्युटनचा नियमही लागू पडतो.काही वस्तू प्रकाशाच्या वेगा इतपत वेगाने जावू लागल्या तर त्या आहेत त्या पेक्षा मोठ्या भासतील आणि त्यांच्या वस्तुमाना मध्ये प्रचंड वाढ होईल असे आइनस्टाइन यांनी प्रतिपादन करून गणिताच्या आधारे ते सिद्ध केले.

        त्यांचा हा नवा सिद्धांत मान्य करणे तत्कालीन शास्त्रज्ञ समूहाला खूप अवघड होते आणि त्यांचे सिद्धांत चटकन समजतही नसत.

अणु बॉम्ब चा स्फोट ……!

                 अणु भंजन करून खूप मोठी संघटक शक्ति मुक्त होईल याची जाणीव आइनस्टाइन यांनी जगाला करून दिली.आधुनिक याने, अंतराळातील होणारे प्रयोग याचे खरे जनक आइनस्टाइन हे आहेत हे संपूर्ण जगाने मान्य केले.Run away reaction हि रसायन शास्त्रातील स्फोट घडवणा-या प्रक्रियेला आइनस्टाइन यांच्या मुळे चालना मिळाली.प्रचंड वेगाने याने पृथ्वीचा तळ सोडण्यासाठी आणि पृथ्वीचे आवरण फोडून अवकाशात झेप घेण्यासाठी लागणा-या उर्जेचे , वेळेचे आणि गतीचे गणित आइनस्टाइन यांच्या सिद्धांताने सुटले . आज त्याचीच गोड फळे आपण चाखत आहोत.

हिटलर आणि आइनस्टाइन —

              जर्मनी हि श्रेष्ठ आर्य वंशाच्या लोकांची भूमी असून ज्यू , जिप्सी ,किवा अन्य कोणत्याही धर्माच्या लोकांना जर्मनीत राहता येणार नाही असा फतवा हिटलर ने काढला .अनेक ज्यू लोकांनी तेथून पळ काढला तर अनेक भूमिगत झाले.या नाझी वादाशी मुकाबला करण्यासाठी अल्बर्ट आइनस्टाइन याने आपले सारे वैज्ञानिक ज्ञान वापरले.१९३९ साली त्यांनी अमेरिकेच्या रूझवेल्ट या अध्यक्षांना पत्र लिहिले .अणुशक्तीवर आधारित शस्त्रे तयार करणे शक्य आहे हे त्यांनी रूझवेल्ट यांना सांगितले.१९४१ साली रूझवेल्ट यांनी त्यांच्या सरकारी शास्त्रज्ञ समूहाला अणू बॉम्ब तयार करण्यास सांगितले.१९४३ साली आइनस्टाइन यांची अतिशय उच्च दर्जाच्या स्फोटक विषयक सल्लागार समितीचा प्रमुख म्हणून अमेरिकेने नेमणूक केली . जर्मनांना अणु बॉम्ब तयार करता येणार नाही याची पुसटशी जरी कल्पना मला असती तरी अणु बॉम्ब तयार करा असे मी अमेरिकेला सुचवले नसते असे निराश उद्गार आइनस्टाइन यांनी नंतर काढले होते.

               खरे तर आइनस्टाइन हे शांततेचे भोक्ते होते.त्यांना रक्तपात आवडत नसे म्हणूनच २ -या महायुद्धा नंतर आइनस्टाइन यांनी ज्या देशांनी अणू अस्त्र बनवली होती त्या त्या देशांनी ती नष्ट करावीत या साठी आइनस्टाइन यांनी जोरदार मोहीम उभारली.आपण एक अतिशय विनाश करणारी शक्ती मोकळी केली याचे शल्य जन्मभर आइनस्टाइन यांना होते . अणुशक्तीचा उपयोग विध्वंस करण्यासाठी न करता शांतते साठी आणि लोकांच्या दैनंदिन व्यवहारात जगाच्या भल्या साठी करावा असे त्यांचे मत होते. त्यांच्यातला ‘ विवेक ‘ आपण लोकांच्या हातात हे काय ज्ञान देवून बसलो याची खंत करीत असे.अणू शक्तीच्या दुष्परिणामाची जाणीव त्यांना झाली होती. जगाची हानी टाळण्यासाठी हे नवे तंत्रज्ञान अतिशय कडक नियंत्रणा खाली ठेवले पाहिजे असा इशारा त्यांनी सर्व जगाला त्याच वेळी दिला होता.१८ एप्रिल १९५५ रोजी आइनस्टाइन यांची प्राण ज्योत मालवली.

नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं: भाग६ : मायकेल जॉर्डन

न्यूयॉर्कच्या ब्रूक्लीन प्रांतातल्या झोपडपट्टीत मायकेलचा जन्म झाला. त्याला 4 बहिणी होत्या आणि त्यांच्या वडिलांची कमाई संपूर्ण कुटुंबासाठी पुरेशी नव्हती. त्यांचे शेजारी पण खूप गरीब होते. तिथल्या वातावरणात मायकेल जॉर्डनला त्याचे भविष्य अंध:कारमय दिसत होते. आत्मचिंतनात हरवलेल्या मायकेलला त्याच्या वडिलांनी पाहिले आणि त्यांनी त्याच्यासाठी काहीतरी करण्याचा निर्णय घेतला

मग 13 वर्षाच्या जॉर्डनला वडिलांनी वापरलेल्या जुना एक कपडा दिला आणि त्याला विचारले, हा कपडा किती किंमतीचा असेल? जॉर्डन म्हणाला, असेल 1 डॉलरचा. वडील म्हणाले, याला तू कुणाला तरी 2 डॉलरला विकू शकशील का? हा जर 2 डॉलरला विकलास तर आपल्या कुटुंबासाठी ती खूप मोठी मदत होईल. जॉर्डनने डोके खाजवले आणि म्हणाला, मी प्रयत्न करतो पण यशाची खात्री देऊ शकत नाही.

जॉर्डनने कपडा स्वछ धुतला, उन्हात वाळवला. त्याच्याकडे इस्त्री नव्हती, म्हणून त्याने तो कपडा अंथरुणाखाली ठेवला. दुसर्‍या दिवशी एका गर्दीच्या ठिकाणी कपडा विकायला घेऊन गेला. 5-6 तासांच्या प्रतीक्षेनंतर एका गिर्‍हाईकाने तो कपडा जॉर्डनकडून 2 डॉलरला विकत घेतला. जॉर्डन आनंदाने धावतच घरी आला.

10-12 दिवसांनंतर त्याचे वडील म्हणाले, जे कापड तू 2 डॉलरला विकलेस त्याला 10 डॉलर किंमत येईल का रे? जॉर्डन म्हणाला कसं शक्य आहे? 2 डॉलर मिळताना नाकी नऊ आले वडील म्हणाले, प्रयत्न तरी करून बघ. खूप वेळ विचार केल्यानंतर जॉर्डनला एक आयडिया सुचली. त्याने त्याच्या चुलत भावाच्या मदतीने जुन्या धुतलेल्या कापडावर डोनाल्ड डक आणि मिकी माउसची चित्रे रंगवली आणि ज्या शाळेत श्रीमंत मुलं शिकतात अशा शाळेच्या बाहेर शाळा सुटण्याच्या वेळेत जाऊन कपडा विकायला उभा राहिला.

एका मुलाला तो चित्रे असलेला कपडा खूप आवडला. त्याने आईजवळ हट्ट करून तो कपडा जॉर्डन कडून 10 डॉलरला विकत घेतला. शिवाय आईने जॉर्डनचे कौतुक केले आणि अजून 10 डॉलर त्याला टीप दिली. 20 डॉलर ही मोठी रक्कम होती, जवळ-जवळ त्याच्या वडिलांच्या महिन्याच्या पगारा इतकी. जेव्हा जॉर्डनने वडिलांना 20 डॉलर दिले आणि ते त्याला कसे मिळाले याची कहाणी सांगितली तेव्हा वडीलांना खूप आनंद झाला आणि त्यांनी अजून एक वापरलेला कापडा जॉर्डनला दिला आणि म्हणाले, हा कपडा तू 200 डॉलरला विकू शकशील का? आता यावेळी जॉर्डनने वडिलांचे चॅलेंज कुठलेही आढेवेढे न घेता आत्मविश्‍वासाने स्वीकारले.

2-3 महिन्यानंतर सुप्रसिद्द चित्रपट “Charlie’s Angels” ची नायिका Farah Fawcett न्यूयॉर्क मध्ये तिच्या चित्रपटाच्या प्रमोशनसाठी आली. प्रेस कॉन्फरन्स नंतर जॉर्डन सुरक्षारक्षकां मार्फत तिच्यापर्यंत पोहोचला आणि त्याने तिला कापडावर सही करण्यासाठी विनंती केली. त्याचा निरपराध चेहरा पाहून तिने लगेचच कापडावर सही केली.

आता जॉर्डन मोठमोठ्याने ओरडू लागला, “Miss Farah Fawcett ने सही केलेले कापड घ्या, Miss Farah Fawcettने सही केलेले कापड घ्या” थोड्याच वेळात ते कापड त्याने 300 डॉलरला विकले. तो जेव्हा घरी आला आणि सर्व हकीकत वडिलांना सांगितली आणि 300 डॉलर त्यांच्या हातात दिले. तेव्हा वडिलांच्या डोळ्यात अश्रू आले. ते म्हणाले, “मला तुझा अभिमान आहे, तू करून दाखवलस”.

रात्री जेव्हा जॉर्डन वडिलांच्या शेजारी झोपला तेव्हा वडिलांनी जॉर्डनला विचारले, “बाळा, तीन जुने कपडे विकण्याच्या अनुभवातून तू काय शिकलास?” जॉर्डन म्हणाला, “जिथे प्रबळ इच्छा असेल तिथे मार्ग नक्की दिसतो”. वडिलांनी त्याला घट्ट जवळ घेतले आणि म्हणाले, “तू जे सांगतोस ते काही चूक नाही, पण माझा हेतू वेगळा होता. मला तुला दाखवून द्यायचं होतं की, ज्या जुन्या कपड्याची किंमत 1 डॉलर सुद्धा नाही त्याची किंमत आपण वाढवू शकतो. तर बोलणाऱ्या, चालणाऱ्या, विचार करणाऱ्या माणसांचं काय?” “आपण काळे सावळे असू किंवा गरीब असू, पण आपण आपली किंमत पण वाढवू शकतो” वडिलांच्या या वाक्याने जॉर्डन खूपच प्रभावित झाला.

वापरलेल्या जुन्या कापडाला जर मी प्रतिष्ठा देऊ शकतो, तर स्वतःला का नाही? स्वतःला कमी पणा घेण्यात काहीच हित नाही. त्यानंतर जॉर्डनला वाटू लागलं, की माझं भविष्य खूप सुंदर आणि उज्वल असेल. काही वर्षांनी मायकेल जॉर्डन उत्कृष्ट बास्केटबॉल खेळाडू बनला.

नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं : भाग 5 : हेनरी फोर्ड

              लांब अंतर वेगाने कापणाऱ्या चमकदार मोटारसायकली,मोटारगाड्या जवळ असणं हे आज एकप्रकारचे status symbol बनले आहे. कारण आजचे जीवन वेगवान झालेलं आहे.  जीवनशैलीच्या या वेगाला हेनरी फोर्डने चारचाकी गाड्या निर्माण करून काही प्रमाणात सोपे केले. संपूर्ण जगात कार लोकप्रिय होण्यासाठीचे श्रेय हेनरी फोर्डला जाते.

             आजच्या या नवीन युगाला औद्योगिक युग बनवण्याचे काम करणाऱ्या या अवलीयचा जन्म अमेरिकेतील मिशिगन राज्यातील डिअर बोर्ध येथे 30 जुलै 1863 रोजी झाला. हेन्रीला आर्थिक उन्नतीसाठी आवश्यक असणारे सर्व गुण, त्याच्या आई कडून मिळाले. मेरीलिटोगोट हे त्यांच्या आईचे नाव होते. हेनरीचे वडील, विलायम फोर्ड हे एक सामान्य शेतकरी होते.

            वयाच्या पाचव्या वर्षी हेनरीने घरापासून जवळच्या शाळेत प्रवेश घेतला होता. पाचवी इयत्ता पास केल्यानंतर, हेनरीला पुढील शिक्षणासाठी घरापासून सुमारे तीन किलोमीटर चालत जावे लागे. वडिलांची अशी इच्छा होती की हेनरीने एक चांगला शेतकरी बनावे, पण हेनरी दुसऱ्याच विचारामध्ये व्यस्त राहत.  लहान वयात त्यांनी शेजारील लोकांची घड्याळे दुरुस्त करून देण्यास सुरुवात केली. ही गोष्ट त्यांच्या वडिलांना फारशी आवडलेली दिसत नव्हती.

                जेव्हा  हेनरी मिशिगन राज्यातील शाळेत शिकत होता, तेव्हा त्याने खाडीमध्ये एक बांध निर्माण केला अडथळा निर्माण केला होता, त्यामुळे एका शेतकऱ्याच्या शेतामध्ये पाणी साचून राहिले, त्या शेतकऱ्याचे नुकसान झाले आणि तो शेतकरी हेनरीच्या शिक्षकांकडे तक्रार करण्यासाठी शाळेत पोहोचला. शिक्षकांनी तो बांध बघितला ते हेनरीच्या बुद्धिमत्तेबद्दल आश्चर्यचकित झाले, परंतु शेतकर्याला तोटा झाला होता, म्हणून त्यानी हेनरीला तो बांध तोडून टाकण्यास सांगितले. आणि शेतकर्ऱ्याला संतुष्ट करण्यासाठी हेनरीची खरडपट्टी काढली.

हे पण वाचा : नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं : भाग १: वॉल्ट डिस्ने

               हेनरी फोर्ड यांनी सुरुवातीच्या काळात घड्याळे दुरुस्त केली, त्याने मोटारगाड्याच्या शोधात आणि त्यात आधुनिक सुधारणा करण्याTच्या कामात अतिशय महत्त्वाची भूमिका पार पडली . वडिलांच्या इच्छेविरुद्ध, हेनरी डेट्रॉईट येथे राहायला गेले आणि एका कारखान्यात काम करण्यास सुरुवात केली, परंतु तिथून मिळालेल्या उत्पन्नातून गाडीची निर्मिती करण्याचे स्वप्न पूर्ण करता आले नाही. नंतर त्यांनी अर्धवेळ कामगार म्हणून एका सोनारकडे काम करण्यास सुरुवात केली आणि संध्याकाळी ते घड्याळ दुरूस्तीचे काम करत. डेट्रॉईटमध्ये राहताना, एक संदेश आला की वडिलांची तब्येत बिघडली आहेत्यामुळे ते घरी परतले. घरची व शेताची संपूर्ण जबाबदारी आता हेनरीच्या खांद्यावर पडली होती.

                    हेनरी वर्षाभर शेतात काम करीत राहिले. हे काम करत असताना त्यांच्या लक्षात आले की शेतीच्या कामात खूप वेळ लागतो, मग त्यांनी विचार केला की शेतीच्या कामात आपण विज्ञानाची मदत घेतली तर काम कमी वेळात पूर्ण होईल . त्या दिवसात ट्रॅक्टर्सचा शेतीसाठी वापर देखील होत नव्हता. शेतीमध्ये वापरलेल्या वाफेचच्या इंजिनामध्ये हेनरी सुधारणा केली. आणि जवळपासच्या शेतक-यांचे वाफेचे इंजिन सुधारण्यासाठी काम करणे सुरु केले. हेनरीच्या प्रयत्नांमुळे, अशी पद्धती विकसित झाली त्यामुळे वर्षभराचे काम एक महिन्यातच पूर्ण होऊ लागलेे. दरम्यानच्या काळात , तो एका इंजिन निर्मिती कंपनीच्या प्रतिनिधीशी भेटला आणि त्या प्रतिनिधीने त्यांना संपूर्ण परिसरातील कंपनीचे इंजिन सुधारण्यासाठी दुरुस्ती करण्यासाठी हेनरीला एक करार करून दिला.

                 हेनरीने ट्रेक्टरची कल्पना केली आणि घरी एक सिलेंडर बनवला. सिलेंडरमध्ये एका निरुपयोगी गवत कापण्याच्या मशीनची चाके जोडली आणि पहिली गाडी सुरू केली. गाडी सुमारे चाळीस फूट अंतर पार करून थांबली. हा प्रयोग सर्वसामान्य लोकांच्या नजरेत यशस्वी झाला नाही, परंतु हेनरीला विश्वास होता की जर आज गाडी 40 फुट चालू शकली असेल तर उद्या ती खूप दूरचे अंतर पार करील. हेनरीचे मोटारगाडीचे स्वप्न सत्यात उतरू लागले. 1891 साली ते डेट्रॉइट येथे परत आले. ते रात्रीपाळी मध्ये एलिस लाइटिंग कंपनीत काम करण्यास सुरुवात केली आणि  दिवसा ते त्यांची मोटारगाडी तयार करण्याचे काम करत, लोक त्यांच्या या कामावर टीका करीत . पण लोकांच्या टीकाटिप्पणी कडे दुर्लक्ष्य करून त्यांनी आपले काम सुरू ठेवले. व दोनच वर्षांत कार तयार केली.

                  एप्रिल महिन्याचे दिवस होते. हेनरी, त्याच्या पत्नी क्लारासह, स्वतः तयार केलेल्या गाडीत बसून बाहेर येतो. या नव्या गाडीत टायर व बसण्यासाठी तयार केली गाडीची सीट हे दोन भाग सोडले तर सर्व भाग हेनरीच्या शोधाचे परिणाम होते. गाडी प्रचंड आवाज न करत गल्लीतून बाहेर पडली. लोक आवाज ऐकताच घराबाहेर आले ते ,घोड्याविना धावणारी गाडी प्रथमच त्यांनी प्रथमच पहिली होती. या यशानंतर फोर्डचा आत्मविश्वास वाढला. त्यावेळी त्या गाडीत बॅक गियर नव्हता, जरी ही गाडी आजच्या गाड्यासारखी नव्हती, तरीपण तिला सर्व गाड्याची जननी म्हणता येईल.

                  यानंतर, हेनरी फोर्डने गाडीमध्ये अनेक सुधारणा केल्या. कार तयार करण्यासाठी, कारखाना उघडला . श्रीमंत घरातील लोक कार विकत घेऊ लागले. हेनरी फोर्डची कल्पना प्रत्यक्षात आली. त्याने असे म्हटले होते की या प्रयोगाद्वारे पैसे कमावण्याचे त्याने कधीही स्वप्न पाहिले नाही. परंतु आपल्या आयुष्याच्या अखेरच्या काळात तो जगातील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती होता.

हे पण वाचा : नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं: भाग २: स्टीव्ह जॉब्स

              फोर्ड कंपनीचे  कारखाना तब्बल 200 एकर क्षेत्रावर पसरला आहे. त्यात पाचशे वेगवेगळे विभाग आहेत आणि त्यात हजारो लोक काम करतात. एडिसनसारखे अनेक संशोधक हे त्यांचे मित्र होते. हेनरी फोर्डने मानवी कल्याणासाठी कमावलेल्या उत्पन्नाचा काही भाग खर्च  केला.

               7 एप्रिल 1947 रोजी, वयाच्या 83 व्या वर्षी हेनरी फोर्ड यांचे निधन झाले. आजही जग त्यांच्या शोधाचा लाभ घेत आहे. हेन्री फोर्ड यांनी हे सिद्ध केले की, कठोर परिश्रम, धैर्य व सातत्याने काम केले तर कोणतेही काम यशस्वी होऊ शकते.

नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं : भाग 4 : रमेश बाबू

           " लुळ्या पांगळ्या श्रीमंतीपेक्षा धट्टीकट्टी गरिबी बरी " मराठी मनाने पिढ्यानपिढ्या जोपासलेली असली दळभद्री विचारसरणी नवीन वर्षात फेकून द्या. आणि रमेश बाबूची कहाणी वाचा. 

                    रमेश बाबू

               १९७९ मध्ये वयाच्या ७ व्या वर्षी रमेशचे   वारले. घरात आणखी दोन धाकटी भावंडं होती. गरिबीच्या चटक्यांनी त्या तिघांचं बालपण होरपळून निघालं, वडील न्हावी होते. त्यांच सलून होतं. ते काकाने चालवायला घेतलं, त्यबदल्यत त्याच्याकडून रोज पाच रुपये मिळायचे. इतक्या तटपुंज्या रकमेत चौघांच पोट भरणं शक्यच नव्हतं. म्हणून आई चार घरात जाउन घरकाम करू लागली. पोरांचं शिक्षण, त्यांचे युनिफोर्म, बूट, वह्या-पुस्तक घेता घेता तिचा जीव मेटाकुटीला येई. त्यामुळे पोरांना एक वेळचे जेवण देणंच तिच्या नशिबी होतं. पोरांना मायेने अन्नाचा घास भरवताना त्या माउलीच्या डोळ्यातून अश्रूंची संततधार लागलेली असायची. आईच्या डोळ्यातील अश्रू पाहून छोट्या रमेश चं मन गलबलून येई. आईला हातभार म्हणून त्याने लोकांच्या घरी दुधाच्या बाटल्या आणि वर्तमानपत्र टाकायला सुरुवात केली. घरी येउन मग तो शाळेत जायला निघाला कि त्या माउलीच्या डोळ्यातून पुन्हा अश्रूंची संतत धार लागायची. आणखी थोडा मोठा झाल्यावर रमेश ऑफिस बॉय म्हणून कामाला लागला. त्याच वेळी तो इलेक्ट्रिशियनच कामही शिकला. वयात आल्यावर त्याने स्वतः सलून चालवायचा निर्णय घेतला. सकाळी सलून, दुपारी कॉलेज आणि संध्याकाळी पुन्हा सलून असा त्याचा दिनक्रम सुरु झाला. बारावीनंतर त्याला वेळे अभावी शिक्षण घेणं शक्यच नव्हतं. 

हे पण वाचा :नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं : भाग1 : वॉल्ट डिस्ने

          बघता बघता आईचे दुःखाचे दिवस संपले. चार पैसे गाठीला मारल्यावर एक दिवस १९९३ मध्ये त्याने एक सेकंड ह्यांड मारुती गाडी खरेदी केली. ती गाडी म्हणजे त्याच्या आयुष्याचा टर्निंग पोईट ठरला. त्याची आई ज्या घरात स्वयंपाक करायला जायची त्या सुहृद महिलेने त्याला गाडी भाड्याने लावायचा सल्ला दिला. आणि आपल्याच ऑफिस मध्ये त्याची गाडी भाडे तत्वावर ठेऊन घेतली. आता " अपनी तो निकल पडी " म्हणायची रमेश ची वेळ होती. एका मागून एक गाड्या खरेदी करून तो भाड्याने देऊ लागला. २००४ मद्धे त्याच्याकडे ६ गाड्या झाल्या. " रमेश टुर ट्राव्हेल्स " उत्तम सेवेमुळे बंगलोर मध्ये खूप लोकप्रिय झाली होती. २०१० मध्ये त्याच्याकडे १०५ गाड्या होत्या. तोपर्यंत मारुती, सुमो, महिंद्रा गाड्या भाड्याने देणाऱ्यांची स्पर्धा वाढली होती. तेव्हा रमेशला एक सुंदर पण धोकादायक कल्पना सुचली. ती कल्पना होती मर्सिडीज, बी.एम.डब्ल्यू. ऑडी, रोल्स रॉयास अशा आलिशान गाड्या प्रवाशांच्या दिमतीला ठेवायची. अनेकांनी त्याला त्या कल्पनेपासून परावृत्त करायचा प्रयत्न केला. पण रमेशला स्वतः विषयी प्रचंड विश्वास होता. बंगलोरमध्ये त्याच्या आलिशान गाड्यांना प्रचंड प्रतिसाद मिळाला. बघता बघता त्याच्या ताफ्यामध्ये ७५ आलिशान गाड्या आल्या होत्या. आज तो साडे तीन कोटीच्या रोल्स रॉईसमधून फिरतो. रोल्स रॉईसच्या एका दिवसाचं भाडं ५० हजार हसत हसत देणारे सलमान खान, ऐश्वर्या रायसारखे असंख्य सेलेब्रिटीज बंगलोरमध्ये गेल्यावर रमेश कडूनच गाडी घेतात. 

   

               आज रमेशकडे २०० हून अधिक गाड्या आहेत. आज तो करोडपती आहे. तरीही तो आपल्या रोजी रोटी देणाऱ्या व्यवसायाला विसरलेला नाही. आज त्याच्याकडे तीन सलून आहेत. फावल्या वेळात तो हौशेने लोकांचे केस कापतो. त्यामुळे बंगलोरमध्ये लोक त्याला " करोडपती बार्बर " म्हणून ओळखतात. आपल्या मिठास वाणीने रमेशने सलून मध्ये परम नन्ट गिर्हाईक मिळवली तशीच ती त्याने आपल्या नव्या व्यवसायातही मिळवली. रमेश बाबूच यश तुम्हाला प्रेरणा दायी ठरो. 

हे पण वाचा : नशीब-नशीब म्हणत बसले असते तर यांनी जग जिंकलं नसतं : भाग 3 : रिचर्ड ब्रान्सन

        मित्रानो, मुंबईमध्ये दररोज ७५ लाख लोक ट्रेनमधील जीवघेणा प्रवास करून आपल्या कामाच्या ठिकाणी जातात. त्याच वेळी ५ लाख लोक जापल्या कारमधून आरामात आपल्या कामाच्या ठिकाणी जात असतात. तुम्ही त्या पाच लाखामध्ये का नाही ? कारण तुमच्याकडे कुठलंच स्वप्न नाही. एक दिवस तुम्ही सुद्धा त्या पाच लाखांमध्ये असाल. फक्त एकच निर्धार करा- " मी माझ्या विकासासाठी प्रचंड परिश्रम घेईन. त्यासाठी मी फेसबुकवर तासंतास आपला वेळ वाया घालवणार नाही. क्रिकेटचे लुटूपुटूचे सामने पाहायला दिवसभर टीवीसमोर बसणार नाही. मी फक्त आणि फक्त माझ्या उज्वल भावितव्याचाच विचार करीन. माझ्या आई वडिलांना माझ्या कर्तुत्वाचा अभिमान वाटेल असं काहीतरी करायला मी जीवाचं रान करीन. " मग बघा जगातील कोणतीही शक्ती तुम्हाला यशस्वी होण्यापासून रोखू शकणार नाही.